શિક્ષક કભી સાધારણ નહી હોતા, નિર્માણ ઔર પ્રલય ઉસકી ગોદમે પલતે હૈ.

Sunday, 21 September 2025

અંગ્રેજી ભાષાના અપવાદો (Exceptions)



Ø    અંગ્રેજી ભાષાના અપવાદો (Exceptions)


અંગ્રેજી વિશ્વમાં સૌથી વધુ શીખાતી ભાષા છે. તેના પોતાના નિયમો (Rules) છે, પણ ખાસ વાત એ છે કે ઘણા શબ્દો કે વાક્યો એ નિયમોનું પાલન કરતા નથી. આવા કિસ્સાઓને “Exceptions” (અપવાદો) કહેવાય છે. શીખનારાઓ માટે આ અપવાદો ઘણીવાર ગૂંચવણ ઉભી કરે છે.

આ લેખમાં અંગ્રેજીના મુખ્ય અપવાદોને વિભાગવાર અને વિગતવાર સમજી શકાય તેવો પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો છે.

 

## 1. સ્પેલિંગના અપવાદો (Spelling Exceptions)


સામાન્ય નિયમ:


‘I’ before e except after c એટલે કે "ie" સાથે લખવું પડે,  સિવાય કે "c" પછી હોય તો "ei".

 Example: believe, piece, receive

 

અપવાદ:


ઘણા શબ્દો આ નિયમને અનુસરતા નથી.

* weird (વિયર્ડ)

* foreign (ફોરેન)

* seize (સીઝ)

* height (હાઈટ)

 

એટલે spelling હંમેશા rule પ્રમાણે નહીં ચાલે. spelling માટે શબ્દો યાદ રાખવા જરૂરી છે.

 

##2. ઉચ્ચારણના અપવાદો (Pronunciation Exceptions)


સામાન્ય નિયમ:


એક જ અક્ષર કે અક્ષર સમૂહનો અવાજ સામાન્ય રીતે સમાન રહે છે.

 

અપવાદ:


અંગ્રેજીમાં સમાન અક્ષર જુદા શબ્દોમાં અલગ અવાજ આપે છે.

“ough” શબ્દના અવાજો નીચે પ્રમાણે જુદા-જુદા થાય છે.

 

  * cough (કૉફ)

  * though (ધો)

  * through (થ્રૂ)

  * tough (ટફ)

 

 “ea” શબ્દના અવાજો નીચે પ્રમાણે જુદા-જુદા થાય છે.

 

  * head (હેડ)

  * break (બ્રેક)

  * great (ગ્રેટ)

  * read present (રીડ), past (રેડ)

 

એટલે અંગ્રેજી ઉચ્ચારણ નિયમો પર આધારિત નથી, પરંતુ શબ્દો પ્રમાણે બદલાઈ જાય છે. આ માટે વધારે વાંચન અને સાંભળવાથી સાચો ઉચ્ચારણ શીખી શકાય.

 

 

##3. બહુવચનના અપવાદો (Plural Exceptions)


સામાન્ય નિયમ:


Plural બનાવવા માટે “s” અથવા “es” ઉમેરવું.

 

* book books

* bus buses

 

અપવાદ:


ઘણા શબ્દો irregular plurals (અનિયમિત બહુવચન) ધરાવે છે.

 

* man men

* woman women

* child children

* foot feet

* mouse mice

 

આવા plurals યાદ કર્યા વગર ચાલતું નથી, કારણ કે તેમાં કોઈ નિયમ લાગુ નથી પડતો.

 

 

##4. ક્રિયાપદના અપવાદો (Verb Exceptions)

 

સામાન્ય નિયમ:


Past tense બનાવવા “ed” લગાડીએ.

 

* work worked

* play played

 

અપવાદ:


Irregular verbs આ નિયમને ફોલો કરતા નથી.

 

* go went

* eat ate

* buy bought

* take took

* see saw

 

આવા verbs સૌથી મુશ્કેલ હોય છે, પણ અંગ્રેજીમાં સૌથી વધુ વપરાય છે. એટલે લિસ્ટ બનાવીને વારંવાર અભ્યાસ કરવો પડે.

 

 

##5. અર્થના અપવાદો (Meaning Exceptions)

 

કેટલાક શબ્દોનો અર્થ દેખાવથી સ્પષ્ટ નથી થતો.

 

* inflammable = flammable (બંનેનો અર્થ આગ પકડે એવો”)

* overlook = ક્યારેક “ignore” તો ક્યારેક “supervise”

* sanction = “દંડપણ મંજૂરીપણ થઈ શકે

 

આવા શબ્દોને “contronyms” અથવા “multiple meaning words” કહેવામાં આવે છે. Sentenceમાં તેમનો અર્થ context પરથી સમજવો પડે છે.

 

 

##6. વાક્યરચનાના અપવાદો (Grammar Exceptions)


સામાન્ય નિયમ:


Sentence રચના Subject + Verb + Object

 

* Example: She plays cricket.

 

અપવાદ:

 

કેટલાક sentences નિયમ મુજબ નથી.

 

* Here comes the bus. (સામાન્ય રીતે “Here the bus comes” નહી બોલાય)

* Long live the king! (નિયમ મુજબ “The king live long” નહી)

 

આવા sentences mostly જૂના અંગ્રેજીમાંથી આવ્યા છે. તેમ છતાં આજેય વપરાય છે.

 

 

 

##7. શબ્દપ્રયોગના અપવાદો (Usage Exceptions)

 

Phrasal verbs અને idioms સામાન્ય રીતે નિયમો ફોલો કરતા નથી.

 

* look up search (શોધવું)

* look after take care (ભાળ રાખવી)

* look out be careful (સાવધાન રહેવું)

 

phrasal verbs શીખવા માટે સીધા translation કરતાં sentences સાથે યાદ કરવાથી વધારે સમજ પડે છે.

 

 

 

##નિષ્કર્ષ

 

અંગ્રેજી ભાષા નિયમોથી આગળ વધી જાય છે, કારણ કે તેના અપવાદો તેને ખાસ બનાવે છે. શરૂઆતમાં આ અપવાદો મુશ્કેલ લાગે, પણ વાંચન, સાંભળવું અને પ્રેક્ટિસથી તે સહજ થઈ જાય છે. નિયમો પછી અપવાદોને સમજવું એ જ ભાષા શીખવાની સાચી કળા છે.


Saturday, 20 September 2025

કર્મચારી / અધિકારીશ્રીઓના આયુષ્યમાન કાર્ડ - AB-PMJAY-MA

 



  • કર્મચારી / અધિકારીશ્રીઓના “G” કેટેગરીના આયુષ્યમાન કાર્ડ કાઢવા બાબત

રાજ્ય સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલી આયુષ્યમાન ભારતમાદર ગુજરાત (PMJAY-MA) યોજના અંતર્ગત સરકારી કર્મચારી તથા અધિકારીશ્રીઓને “G” કેટેગરી હેઠળ આરોગ્યલક્ષી સુવિધાઓ મળે છે. કેટેગરીમાં આવનાર દરેક કર્મચારી / અધિકારી તથા તેમના પરિવારના સભ્યો માટે આયુષ્યમાન કાર્ડ કાઢાવવું જરૂરી છે.

v    કાર્ડ કાઢાવવાનું મહત્વ

સારવાર માટે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની કેશલેસ સુવિધા.
રાજ્ય તેમજ કેન્દ્ર સરકાર માન્ય હોસ્પિટલોનો લાભ.
પરિવારના તમામ સભ્યો માટે આરોગ્ય સુરક્ષા.

v    જરૂરી દસ્તાવેજો

1. કર્મચારી તથા પરિવારના સભ્યોનો આધાર કાર્ડ.
2. સેવા પુસ્તક / ઓળખ પ્રમાણપત્ર.
3. પાસપોર્ટ સાઇઝ ફોટોગ્રાફ.
4. અન્ય પુરાવા (સરકારી માર્ગદર્શિકા મુજબ).

v    પ્રક્રિયા

કર્મચારી / અધિકારીશ્રીએ ઓનલાઈન અરજી કરીને પોતાના તથા પરિવારના સભ્યોના “G” કેટેગરીના કાર્ડ કાઢાવવાના રહેશે.
પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા બાદ કાર્ડ પ્રાપ્ત કરી હોસ્પિટલમાં ઉપયોગ કરી શકાય છે.
                      
                          PDF ડાઉનલોડ કરો 

 

          


અંગ્રેજી મૂળાક્ષરોની અવનવી બાબતો

 



   1. અંગ્રેજીમાં કુલ 26 અક્ષરો છે (A–Z). જેમાં 5 vowel (A, E, I, O, U) 
    અને બાકી 21 consonant ગણાય છે.

2. “A” સૌપ્રથમ અક્ષર છે, પરંતુ સૌથી વધુ વપરાતું અક્ષર “E” છે.

3. “E” લગભગ દરેક 8મા શબ્દમાં જોવા મળે છે, એટલે તેને અંગ્રેજીનું           
    “Queen of letters” કહેવાય છે.

4. અંગ્રેજીમાં Q પછી સામાન્ય રીતે U આવે છે (Queen, Question).

5. “I” એકમાત્ર અક્ષર છે જે શબ્દ તરીકે પણ વપરાય છે (I = હું).

6. છેલ્લું અક્ષર “Z” UK માં “Zed” અને USA માં “Zee” કહેવાય છે.

7. Alphabet શબ્દ ગ્રીક ભાષાના પ્રથમ બે અક્ષરો Alpha + Beta પરથી      આવ્યો છે.

8. બધા અક્ષરો (A થી Z) ધરાવતા વાક્યને Pangram કહે છે.
    ઉદાહરણ
       The quick brown fox jumps over the lazy dog.

9. ઘણા શબ્દોમાં અક્ષરો બોલાતા નથી (Silent letters). જેમ કે
       k in knife, b in doubt, w in write.

10. “X” અજાણ્યા માટે વપરાય છે (Maths માં x). તેમજ Xmas શબ્દમાં        X, Christ        ને દર્શાવે છે.