અંગ્રેજી ભાષાના અપવાદો (Exceptions)

Ø    અંગ્રેજી ભાષાના અપવાદો (Exceptions)

અંગ્રેજી વિશ્વમાં સૌથી વધુ શીખાતી ભાષા છે. તેના પોતાના નિયમો (Rules) છે, પણ ખાસ વાત એ છે કે ઘણા શબ્દો કે વાક્યો એ નિયમોનું પાલન કરતા નથી. આવા કિસ્સાઓને “Exceptions” (અપવાદો) કહેવાય છે. શીખનારાઓ માટે આ અપવાદો ઘણીવાર ગૂંચવણ ઉભી કરે છે.

આ લેખમાં અંગ્રેજીના મુખ્ય અપવાદોને વિભાગવાર અને વિગતવાર સમજી શકાય તેવો પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો છે.

 

## 1. સ્પેલિંગના અપવાદો (Spelling Exceptions)

સામાન્ય નિયમ:

‘I’ before ‘e’ except after c → એટલે કે "ie" સાથે લખવું પડે,  સિવાય કે "c" પછી હોય તો "ei".

 Example: believe, piece, receive

 

અપવાદ:

ઘણા શબ્દો આ નિયમને અનુસરતા નથી.

* weird (વિયર્ડ)

* foreign (ફોરેન)

* seize (સીઝ)

* height (હાઈટ)

 

એટલે spelling હંમેશા rule પ્રમાણે નહીં ચાલે. spelling માટે શબ્દો યાદ રાખવા જરૂરી છે.

 

##2. ઉચ્ચારણના અપવાદો (Pronunciation Exceptions)

સામાન્ય નિયમ:

એક જ અક્ષર કે અક્ષર સમૂહનો અવાજ સામાન્ય રીતે સમાન રહે છે.

 

અપવાદ:

અંગ્રેજીમાં સમાન અક્ષર જુદા શબ્દોમાં અલગ અવાજ આપે છે.

“ough” શબ્દના અવાજો નીચે પ્રમાણે જુદા-જુદા થાય છે.

 

  * cough (કૉફ)

  * though (ધો)

  * through (થ્રૂ)

  * tough (ટફ)

 

 “ea” શબ્દના અવાજો નીચે પ્રમાણે જુદા-જુદા થાય છે.

 

  * head (હેડ)

  * break (બ્રેક)

  * great (ગ્રેટ)

  * read → present (રીડ), past (રેડ)

 

એટલે અંગ્રેજી ઉચ્ચારણ નિયમો પર આધારિત નથી, પરંતુ શબ્દો પ્રમાણે બદલાઈ જાય છે. આ માટે વધારે વાંચન અને સાંભળવાથી સાચો ઉચ્ચારણ શીખી શકાય.

 

 

##3. બહુવચનના અપવાદો (Plural Exceptions)

સામાન્ય નિયમ:

Plural બનાવવા માટે “s” અથવા “es” ઉમેરવું.

 

* book → books

* bus → buses

 

અપવાદ:

ઘણા શબ્દો irregular plurals (અનિયમિત બહુવચન) ધરાવે છે.

 

* man → men

* woman → women

* child → children

* foot → feet

* mouse → mice

 

આવા plurals યાદ કર્યા વગર ચાલતું નથી, કારણ કે તેમાં કોઈ નિયમ લાગુ નથી પડતો.

 

 

##4. ક્રિયાપદના અપવાદો (Verb Exceptions)

 

સામાન્ય નિયમ:

Past tense બનાવવા “ed” લગાડીએ.

 

* work → worked

* play → played

 

અપવાદ:

Irregular verbs આ નિયમને ફોલો કરતા નથી.

 

* go → went

* eat → ate

* buy → bought

* take → took

* see → saw

 

આવા verbs સૌથી મુશ્કેલ હોય છે, પણ અંગ્રેજીમાં સૌથી વધુ વપરાય છે. એટલે લિસ્ટ બનાવીને વારંવાર અભ્યાસ કરવો પડે.

 

 

##5. અર્થના અપવાદો (Meaning Exceptions)

 

કેટલાક શબ્દોનો અર્થ દેખાવથી સ્પષ્ટ નથી થતો.

 

* inflammable = flammable (બંનેનો અર્થ “આગ પકડે એવો”)

* overlook = ક્યારેક “ignore” તો ક્યારેક “supervise”

* sanction = “દંડ” પણ “મંજૂરી” પણ થઈ શકે

 

આવા શબ્દોને “contronyms” અથવા “multiple meaning words” કહેવામાં આવે છે. Sentenceમાં તેમનો અર્થ context પરથી સમજવો પડે છે.

 

 

##6. વાક્યરચનાના અપવાદો (Grammar Exceptions)

સામાન્ય નિયમ:

Sentence રચના → Subject + Verb + Object

 

* Example: She plays cricket.

 

અપવાદ:

 

કેટલાક sentences નિયમ મુજબ નથી.

 

* Here comes the bus. (સામાન્ય રીતે “Here the bus comes” નહી બોલાય)

* Long live the king! (નિયમ મુજબ “The king live long” નહી)

 

આવા sentences mostly જૂના અંગ્રેજીમાંથી આવ્યા છે. તેમ છતાં આજેય વપરાય છે.

 

 

 

##7. શબ્દપ્રયોગના અપવાદો (Usage Exceptions)

 

Phrasal verbs અને idioms સામાન્ય રીતે નિયમો ફોલો કરતા નથી.

 

* look up → search (શોધવું)

* look after → take care (ભાળ રાખવી)

* look out → be careful (સાવધાન રહેવું)

 

phrasal verbs શીખવા માટે સીધા translation કરતાં sentences સાથે યાદ કરવાથી વધારે સમજ પડે છે.

 

 

 

##નિષ્કર્ષ

 

અંગ્રેજી ભાષા નિયમોથી આગળ વધી જાય છે, કારણ કે તેના અપવાદો તેને ખાસ બનાવે છે. શરૂઆતમાં આ અપવાદો મુશ્કેલ લાગે, પણ વાંચન, સાંભળવું અને પ્રેક્ટિસથી તે સહજ થઈ જાય છે. નિયમો પછી અપવાદોને સમજવું એ જ ભાષા શીખવાની સાચી કળા છે.